Acilen fay yasası çıkartılmalı!

Manisa Jeoloji Mühendisleri Odası yönetici kadrosunda yer alan Jeoloji Mühendisi Hüseyin Uytun, geçtiğimiz Cuma günü İzmir’de yaşanan depremin ardından gazetemize önemli açıklamalarda bulundu.

Gazetemize yaptığı açıklamalarda, Türkiye’nin deprem gerçeğindeki çarpıcı noktalara değinen Jeoloji Mühendisi Hüseyin Uytun, acilen Fay Yasası’nın mecliste onaylanması gerektiğine dikkat çekti. Uytun, “Türkiye’de 550 tane aktif fay var. En son yaşadığımız en büyük deprem 1999 17 Ağustos İstanbul Depremiydi. İzmir depremi ile birlikte eski yaralarımız, acılarımız canlandı. En büyük hususta, 20 yıllık süreçte hatalarımızdan ders almamamız. Bu soruna yeterli çözüm üretemememiz.” dedi. Jeoloji Mühendisi Hüseyin Uytun’un açıklamalarından önce çıkan başlıklar şu şekilde; “ÇÖZÜM BASİT AMA BUNU YAPACAK BİR SİYASAL İRADE YOK” “Çözüm üretmek çok zor değil. Bütün bilgi birikimi, plan, proje, ekip hazır. Amiyane tabiriyle ‘helva yapmak için bütün malzemeler var’ ama bunu yapacak bir siyasal irade yok. 17 Ağustos’tan beri kamuoyunda çok tartışılan bir konu; deprem vergileri oldu. Deprem vergilerinin küçük bir kısmı bile bunca canın kaybedilmesine engel olabilirdi. Bu işin mali, finansal boyutu.” FAY YASASI YOK! “İşin bir diğer boyutu ise mevzuat. En önemli kısmı, şuan ülkemizde fay hatları üzerinde yerleşmeye engel olacak bir yasa, yönetmelik yok. Depremde hasarlar, fay hattı üzerinde ise gerçekleşiyor. İkinci bir şeklide uzaktaki bir depremin sismik dalgalarla gelip binaları yıkması. Bizim mevcut mevzuatımız hep, sismik dalgaları kapsıyor. Çok önemli bir şey de, bu 550 tane fay hattı üzerinde yapılaşmaya engel olacak bir yasa yok. Meclise önergeler verildi. Maalesef bu zamana kadar önergeler hep reddedildi ama bundan sonra tekrar gözden geçirileceğine inanıyorum. Bunun içinde çalışacağız. Çünkü bu, siyasetler üstü bir konu.” 9 MİLYAR KAMU ZARARI VAR! “Ocak 2020’den beri afetlerden kaynaklı kamu zararı miktarı 9 milyar Türk Lirası oldu. Malatya, Elazığ, Van, Akhisar depremleri ve Giresun ile Trabzon’daki sel felaketi de bu rakamın içinde. İzmir depremine kadar 9 Milyar Türk Lirası Kamu zararı var. Bunun nedeni de yasal boşluklar ve mevcut yasaların yeterince işleyememesi.” ACİLEN FAY YASASININ ÇIKMASI GEREKİYOR Jeoloji mühendisleri olarak, maddi ve manevi bu kayıpların yaşanmaması, kendini tekrar etmemesi için Fay yasasının acilen çıkması gerektiğini savunuyoruz. Fay hattı üzerindeki bütün binaların boşaltılması gerekiyor. Bunun için deprem master planlarının hazırlanması gerekiyor. BU ACILARA FAY HATLARI DEĞİL İNSANLAR SEBEP! Manisa, tamamen deprem bölgesi. Faylarla kuşatılmış durumda. İlimiz yeraltı kaynakları ve tarım üretimi bakımından zengin olmasının bir sebebi, faylar. Faylar, depremler üretiyor ama bunun kötü sonuçlar doğurmasının sebebi biziz. Yapı stoğunu düzgün yapmayan, projeye uygun davranmayan, kamusal denetimi yeterince işletemeyen biziz. Doğa, milyonlarca yıldır kendi kurallarıyla işliyor. Biz doğanın diline uygun davranmıyoruz. Amerika’da, Japonya’da ve birçok ülkede 7 büyüklüğünde depremler yaşanıyor ama can kayıpları olmuyor. Demek ki, doğa ile uygun bir yaşam mümkün. “MANİSA’NIN EN BÜYÜK SORUNU, DEPREM MASTER PLANININ OLMAMASI” “Manisa’nın en büyük sorunu, deprem master planının olmaması. Master planı, ‘Bir deprem halinde hangi hastaneler, ağır hasarlı, ora hasarlı, az hasarlı olacak; hangi hastaneler kullanılmaz halde olacak, içme suyu kuyuları, atık su arıtma tesisleri yeterli olacak mı? Otoyol, köprüler ne durumda olacak? Yıkılırlarsa alternatifleri ne olacak, toplanma alanları nereler olacak’ gibi soruların yanıt bulduğu bir çalışmadır. Bütün gelişmiş ülkelerde bu şekilde bir plan doğrultusunda hareket edilir. Bizde maalesef bu çalışmalar yeterince yok. Kurumlarımız, ellerinden geleni yapıyor. Jeoloji mühendislerimiz, mimarlarımız ve başka kurumdan arkadaşlarımız bu konuları araştırıyor. Mevzuatlardaki eksikliklerden dolayı bu plan ortada yok. 7269 sayılı Doğal Afet Kanunu’nda, Yerel Yönetim Kanunu’nda, İmar Kanunu’nda hemen bir değişiklik yapılması lazım. Fay yasası onaylanmalı. Ayrıca yapı denetimde çok önemli. Yapılar yeterince denetlenmiyor. Belediyeler, yeterince denetleyemiyor çünkü binlerce yapı var ama buna karşılık 1-2 tane jeoloji mühendisi var. Bu nedenle yetişmesi mümkün değil.” MERKEZ ÜSSÜNE UZAK BÖLGELERDE NEDEN BU KADAR HASAR OLUŞTU? “İzmir depremi büyüklüğü 7. İlk açıklamalarda bir takım farklılıklar olabiliyor. Veriler geldikçe, hesaplar doğrulanıyor. Sonuç itibari ile İzmir depreminin büyüklüğü 7’dir. İzmir depremi, Samos Adası açıklarında, İzmir’e 75 km mesafede meydana gelmiştir. Normal faylanma dediğimiz bir faylanmanın meydana getirdiği depremdir. Normal faylanma, Ege Bölgesi’nde sık gördüğümüz bir türdür. Deprem merkez üssüne yakın Seferihasar’da büyük bir hasar olmadı. Alüvyal zeminlerde güncel toplu çökerlerin olduğu zeminlerde ciddi can ve mal kaybı meydana geldi. Bunun nedeni, zemin faktörü. Bu deprem kayaları kayada hızlı bir şekilde hareket ederek, zarar vermeden geçiyor ama alüvyal zemine geldiğinde zeminin dayanımsız olmasının etkisiyle çok yıkıcı olabiliyor. Bu depremin aslında gösterdiği en önemli şeylerden biri buydu. İZMİR’DEKİ FAY KIRILSA DAHA BÜYÜK HASARLAR OLACAK “Geçmişte de Ege Denizi içinde deprem var ama kimse Samos Adası açıklarında 7 büyüklüğünde bir depremi ön görmedi. İzmir’deki fay kırılsa, 5 büyüklüğünde bir deprem yaratsa, bundan çok daha yıkıcı olacak. 75 km uzakta bu kadar etkilediyse merkez İzmir olunca, hasar daha büyük olacak.” BEKLENMEYEN FAY HATTI ŞAŞIRTTI “İzmir’de 17 aktif fay hattı olduğu söyleniyordu. Bunun yanı sıra İzmir’deki deprem senaryolarının hepsi 6 buçuk büyüklüğünde, İzmir’in merkezinden gelecek bir fay hattı üzerinde yapıldı. Hep bunlar düşünülüyor, bunlardan korkuluyordu. Bu deprem, öngörülen 17 fay hattından biri değil. 18’inci, bilinmeyen bir fay.”