BADEMCİK VE GENİZ ETİ AMELİYATI

Bademcik ve boğaz ağrısı iş ve güç kaybına yol açan hastalıklardan bir tanesi. Özellikle çocuklarda daha sık rastlanılan bu rahatsızlık yüksek ateşe sebep olduğu gibi beslenme ve konuşmaya da olumsuz etki ediyor. İhmal edildiğinde ise oluşan iltihap ve akıntılar alt solunum yolları için de büyük bir tehdit oluşturuyor. Hastalığın belirtilerini ve tedavi yöntemlerini MOSB-MED Tıp Merkezi KBB Uzmanı Uzm. Dr. Mehmet Uruk’a sorduk.

HABER CANAN GÜNGÖR Bademcik vücudumuzda ne işe yarar? “Bademcikler boğaza yerleşmiş lenfoid dokulardır. Bir nevi aksesuar dokulardır. Vücudumuzda nasıl bir kan, damar, adale ve kemik sistemi varsa bir de lenfoid sistemimiz vardır. Bu lenfoid dokunun bir dolaşım sistemi vardır. Bu sistem vücudumuzda kanımız gibi dolaşır. Bunların da bazı yerlerde istasyonları vardır. Boğazda da istasyonlar bulunur. Kasıklarda, koltukaltında vs. yaralanmalar, iltihaplar olduğu gibi boğazda da aynı durum söz konusudur. Vücudumuzu ayakta tutan bir bağışıklık sistemimiz vardır. Bağışıklık sisteminin tehlike anında harekete geçmesi haberdar edilmezi lazımdır. Sistemi harekete geçirecek olan yapılardır bunlar. Bunların da adı bademciktir. Bunlar beş odakta boğazımıza yerleşmiş durumdadır. İki tanesi sağlı sollu ağzımızı açtığımız zaman çok rahat görebileceğimiz damak bademciğidir. İkinci odak da küçük dilin arkasında ve yukarısında geniz dediğimiz bölgeye yerleşmiş, halk arasında ‘geniz eti’ denilen üçüncü bademciktir. Üçüncü odak ise dilimizin kökünde bulunur. Yutakla karşı karşıya olan bölümdür. Bunların tamamı mikrop geldiğinde uyanan habercilerdir. Hastalık halinde bağışıklık sistemin çalışmasını sağlarlar. Vücudun hastalığa karşı savaşma gücünü uyandırır. Bazen vücut bu sayede hastalığı kendi kendine yenebilir. Fakat daha güçlü mikroplar geldiyse bu durumda müdahale edilmesi gerekir. Bademciklerin vücuttaki yararlarından bahsettiniz. Peki, zararları var mı? Her organımız faydalıdır. Her organımız vücudumuza lazımdır. Ama gün geliyor çok hayati bir dokumuz ya da organımız hastalanabiliyor. Zarar görmeye başlıyoruz. O zaman tıp devreye giriyor. Bademciklerin zararlarına gelecek olursak; üstünde üreyen bazı mikropların ürettiği toksinler, kanımıza gönderdiği bazı zehirli maddeler bütün vücudumuza yayılıyor. Bu durum bazı organlarımızda hastalık oluşmasına sebep olabiliyor. Mesela, romatizma hastalıkları, bazı böbrek bozuklukları, bazı kalp zarı hastalıkları, bazı cilt hastalıkları… Bunların yanında bazı bademcik ağrısının sebep olduğu yüksek ateş, kişide meydana gelen halsizlik, yorgunluk, kırıklık, ağrılar… Tüm bunlar iş ve güç kaybına neden oluyor. Bademcikleri yüzünden hastalanan kişiler size en çok hangi şikayetlerle başvuruyor? En çok görülen şekli, ateşli hastalanmalardır. Boğazda meydana gelen ağrılarbunu takip ediyor. Boğazda yaşanan ağrı kişinin yeme, içme ve konuşmasına engel oluyor. Solunum fonksiyonlarını etkileyebiliyor. Geniz eti dediğimiz bölge de iltihaplandığında solunum yolları tamamen tıkanabiliyor. Bu durumda uyumaya engel oluyor. Ağız solunumu arttığı için akıntılar oluşuyor ve bu akıntılar alt solunum yollarına ilerliyor. Kulak problemlerine de sebep oluyor. Kulak problemleri özellikle çocuklarda daha fazla görülüyor. Daha çok hangi yaşlarda bademcik problemleri ortaya çıkıyor? Bademcik rahatsızlıkları her yaşta görülebilir. Ama ergenlik çağı öncesinde, çocuklukta daha sık görüyoruz. Çünkü çocukluk çağında ilk birkaç yılda anne beslemelerinden gelen bağışıklık destekleyici bazı maddeler çocuğa geçer. Ama çocuk çok iriyse mekanik etkisinden zarar görebilirler. Çocuğun zamanla kendi bağışıklık sistemini çalıştırması gerekir. O dönemde iyi bir bağışıklık sistemi yoksa, bağışıklık sistemi iyi çalışamıyorsa, direnci iyi değilse o zaman çocuk hasta büyük hastalara göre daha fazla sıkıntı yaşar.     Sık sık bademcik problemi yaşayan çocukların bademciklerini aldırması şart mıdır? Bademciklerin alınmasından sonra daha çok hastalanmak gibi, hatta ve hatta kısırlaşmaya sebep olduğunu bile soranlar oluyor bize. Çünkü halk arasında ne yazık ki yanlış bilgiler dolaşıyor. Yeryüzünde bademciklerini aldıran milyonlarca insan var. Bademcik aldırmanın hiçbir zararı yoktur. Bu durum iki gözden birini almak, iki bacaktan birisini kesmek gibi değil. Diyelim ki yanlış karar verildi ve bademcik alındı. Hasta çok fazla bir şey kaybetmiyor. Bademciklerin alınmasının diğer organlara da zararı olmuyor. Durduk yere de ameliyat kararı alınmıyor zaten. Tedavi yöntemlerinden bahseder misiniz? Hekimle görüşerek tedaviye başlanılmalıdır. Bazı enfeksiyonlar başladığı zaman antibiyotik uygulaması gerekir. Antibiyotik uygulamasının da her durumda yapılamaması lazımdır. Antibiyotik uygulamasını hemen her şikayette başlatmıyoruz. Önce hastayı değerlendiriyoruz. Bir tedaviye başlayacağımız zaman belirtileri göz önünde bulundurarak tedavi sürecine başlıyoruz. Çok yüksek ateş olması ve bu durumun uzun sürmesi vücutta başka hastalıklara sebep olabiliyor. Onun için en azından ağrı kesici, ateş düşürücü, varsa öksürük gidericiler veriyoruz. Hastanın bol sıvı alması ve beslenmesine, kıyafetlerine, bulunduğu ortamın sıcaklığına dikkat etmesi de önemlidir. eğer çok şiddetli bir tablo ile karşı karşıya isek hemen antibiyotiğe başlıyoruz. Hatta en yüksek dozda vermemiz dahi gerekebiliyor. Penisilin uygulaması yapmamız gereken hastalarımız oluyor. Hastayı fazla iltihaplı görmüşsek, elimizde imkan varsa, antibiyotiğe başlamadan kültür alarak laboratuvara gönderiyoruz. Laboratuvardan sonuç çıkana kadar tecrübemiz doğrultusunda bildiğimiz bazı tedavileri uygulamaya başlıyoruz. Uygulamaya başladığımız tedavi gelen sonuçla uyumluysa aynı tedaviye devam ederiz. Değilse de tedaviyi değiştiririz. Hangi aşamada cerrahi operasyon yapılıyor? Cerrahi operasyon, işi kökünden halletmektir. Hasta bir kere, iki kere iltihap geçirdi diye bademcik ameliyatı yapılmaz. Çocuklarda, bademcikler çok büyük, tıkayıcı tipteyse, genizdeki bademcik de büyümüş ve yolu tıkamışsa solunum zorlaşır. Çocuk, gece uyuyamaz. Uyku apnesi yaşayabilir. Yemesi, içmesi doğru olmaz. Beslenmesi olumsuz etkilendiği için gelişmesi de olumsuz yönde etkilenir. Eğitim hayatı da bu durumdan olumsuz etkilenir. Çocuk belli bir yaşa geldiğinde müdahaleye girmek lazım. Yetişkinler kendileri için karar verebiliyor ama çocuk için aile karar verecek. Geniz eti nedir? Geniz eti de bir bademcik grubudur. 5 tane bademcik odağından bir tanesidir. Geniz etinin varlığını, yokluğunu, büyüklüğünü gözle tespit edemeyiz. Her çocukta vardır. Ergenlik çağıyla birlikte genellikle kaybolur. Bazı durumlarda çocuklarda sorunlara yol açabilir. Nefes almasını zorlaştırır. Uyku düzenini bozar. Bu şikayetler sık sık oluşuyorsa cerrahi müdahale gerektirir. Kendiliğinden geçmesini beklemek çocukta farklı hastalıkların oluşmasına sebep olabilir. Kulak iltihaplarına sebep olur. Geniz bademciği yetişkinlerde yoktur.”