PLÜTON’DA İKLİM SIRLARI AÇIĞA ÇIKTI

James Webb Uzay Teleskobu'nun verilerine göre, Plüton'u çevreleyen sis tabakası gezegenin iklim sistemi hakkında şaşırtıcı ipuçları sunuyor. Bilim insanları bu durumu "yeni bir iklim türü" olarak tanımlıyor.

James Webb Uzay Teleskobu'nu kullanan gökbilimciler, cüce gezegen Plüton'u kaplayan gizemli mavi sisin, gezegenin iklimi ve atmosferi üzerinde belirleyici bir rol oynadığını ortaya çıkardı. Nature Astronomy dergisinde yayımlanan yeni araştırma, yalnızca Plüton'un değil, Dünya da dahil olmak üzere başka gezegenlerin iklim geçmişine dair anlayışımızı kökten değiştirebilecek ipuçları sunuyor. Araştırmanın baş yazarı, Paris Gözlemevi’nden gökbilimci Tanguy Bertrand, “Bu Güneş Sistemi’nde benzersiz bir durum. Yeni bir tür iklimden söz ediyoruz” ifadelerini kullandı. Plüton, 2015 yılında NASA’nın New Horizons uzay aracı tarafından yakından gözlemlenmişti. Bu görev, Plüton'un sanıldığı gibi “ölü” bir gezegen olmadığını; dağlar, buzullar, donmuş kumullar ve farklı bileşimde buzlarla dolu karmaşık bir yüzeye sahip olduğunu ortaya koymuştu. Metan ve azot gibi uçucu buzlar, mevsimlere bağlı olarak yüzeyde yer değiştiriyordu. Ancak en ilginç bulgulardan biri, Plüton'un ince atmosferinin büyük kısmını uzaya sızdırıyor olmasıydı. Dahası, bu gaz moleküllerinin bir kısmı Pluto’nun büyük uydusu Charon tarafından emiliyordu. Bu, Güneş Sistemi’nde başka hiçbir yerde gözlemlenmemiş bir durum. ATMOSFER SOĞUTUCU BİR SİSLE KAPLI Bu alışılmadık durumu açıklamak için 2017’de Xi Zhang liderliğinde yapılan bir çalışmada, Plüton'un atmosferinin azot ve metandan oluşan soğutucu bir sisle kaplı olduğu öne sürülmüştü. Bu sis, Pluto'ya ulaşan zayıf Güneş ışığını gündüz emiyor, ardından bu enerjiyi gece kızılötesi ışınım olarak uzaya yayıyordu. Ancak Pluto ile Charon’un yakın konumu nedeniyle, her iki gökcisminin sıcaklık verileri karışıyordu ve bu teoriyi doğrudan test etmek mümkün olmuyordu. Bu noktada devreye James Webb Uzay Teleskobu girdi. Teleskobun gelişmiş Orta Kızılötesi Gözleme Aracı (MIRI), Plüton ve Charon’dan gelen sinyalleri ayırt edebildi. Webb’in ölçümleri, Plüton'un atmosferindeki sisin tahmin edilen şekilde kızılötesi ışınım yaydığını doğruladı. “Gezegen biliminde, bir hipotezin bu kadar kısa sürede, sadece birkaç yılda doğrulanması nadirdir” diyen Zhang, çalışmanın doğrulanmasından büyük heyecan duyduklarını belirtti. Araştırmacılar, Plüton'un atmosferindeki bu türden sislerin yalnızca bu cüce gezegenle sınırlı olmadığını söylüyor. Satürn’ün uydusu Titan ve Neptün’ün uydusu Triton gibi gök cisimlerinde de benzer yapılar bulunuyor. Zhang, bu cisimlerin gezegensel iklimlerdeki rollerinin yeniden değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor. DÜNYANIN GEÇMİŞ İKLİMİYLE BENZERLİKLER TAŞIYOR Çalışma aynı zamanda Dünya’nın geçmiş iklimine dair de çarpıcı sorular ortaya koyuyor. Yaklaşık 2.4 milyar yıl önce, atmosferde oksijen olmadan önce bile yaşamın var olduğuna dikkat çeken Zhang, o dönemde Dünya’nın atmosferinin Plüton'a benzer şekilde azot ağırlıklı ve hidrokarbon açısından zengin olduğunu hatırlatıyor. “Plüton'un sisi ve kimyasını inceleyerek, erken Dünya’nın yaşanabilir hale nasıl geldiğini daha iyi anlayabiliriz” diyen Zhang, bu araştırmanın yalnızca uzak bir cüce gezegene değil, gezegenimizin geçmişine de ışık tuttuğunu belirtiyor. (Haber Merkezi)