Süreyya Sakınç
Köşe Yazarı
Süreyya Sakınç
 

DEPREMİN EKONOMİK MALİYETİ VE ALINACAK ÖNLEMLER

6 Şubat tarihinde Kahramanmaraş ili Pazarcık merkezli 7.7 büyüklüğünde ve Elbistan Merkezli 7.6 büyüklüğünde yaşadığımız depremler toplamda 110 bin kilometrekarelik bir alanı etkiledi. Azerbaycan, Macaristan, Avusturya, Portekiz gibi ülkelerin yüzölçümlerinden daha büyük bir alanda yıkıma neden olan ve 10 ilimizde depremden etkilenen nüfus büyüklüğü ise, Yunanistan, Azerbaycan, Avusturya gibi ülkelerin nüfuslarından daha fazla (Depremden etkilenen 10 ilin nüfusu ise 13 milyon 421 bin 699 kişi oldu). *** Kahramanmaraş, Ekinözü’nün yüzde 67’si, Elbistan’ın yüzde 56’sı, Adıyamam Tut’un yüzde 50’si, Antakya’nın yüzde 36’sı, İskenderun’un yüzde 40’ı depremle yerle bir oldu. Deprem bölgesindeki tüm kentsel alanlarda hasar oranı ise yüzde 6,6 olarak hesaplandı. 1939 ERZİNCAN DEPREMİNDE 32.962 VATANDAŞIMIZ HAYATINI KAYBETMİŞTİ 1939 Erzincan Depremi Dünyanın en büyük depremlerinden biri olarak tarihe geçmiştir. Bu depremde 32.962 vatandaşımız hayatını kaybetmişti. AFAD tarafından alınan son bilgilere göre Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Adıyaman, Osmaniye, Hatay, Kilis, Malatya ve Elazığ illerinde toplam 41.020 vatandaşımız hayatını kaybetti. Bu rakamın her gün giderek artmasından endişe duyuyoruz. 10 İL VERGİ GELİRLERİNİN YÜZDE 7.5’İNİ OLUŞTURUYOR Kızılay, AFAD, MSB, Jandarma ve Sivil Toplum Kuruluşları depremin ilk gününden itibaren, değişik kademelerde enkaz kurtarma, ekipman, yardım malzemeleri ve diğer yardım ve destekleri deprem bölgesine ulaştırdılar. Son yüzyılın ülke olarak yaşadığımız bu en büyük deprem felaketinin neden olduğu üretim kaybının GSYH'nın yüzde 10'u üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Depremden etkilenen 10 il, 2022 verileriyle Türkiye ihracatının yüzde 10.9’unu, vergi gelirlerinin yüzde 7.5’ini oluşturuyor. 84,1 MİLYAR DOLARLIK MALİ HASAR Depremin mali hasarının yaratacağı ekonomik küçülmeyi, Dünya Bankası, 2023 için büyüme tahminini yüzde 3’ten yüzde 2,6’ya düşürerek açıklamış oldu. TÜRKONFED ise, yaşanan depremlerin ekonomik etkilerine dair hazırladığı raporunda depremler dolayısıyla 84,1 milyar dolarlık mali hasar ortaya çıkacağını hesapladı. Depremin yarattığı ekonomik yıkımdan en çok etkilenen sektörler arasında tarım, sanayi, profesyonel hizmetler ve destek hizmetleri bulunmaktadır. DİĞER İLLERE BİR İÇ GÖÇ BAŞLAMIŞTIR Depremin vurduğu şehirlerimiz, tekstil hammadde üretiminin ve hazır giyim imalatının yaklaşık dörtte birini karşılamaktadır. Tarımsal ve bitkisel üretimde de ülkenin toplam üretiminin neredeyse dörtte biri deprem bölgesindeki iller tarafından karşılanmaktadır. Deprem bölgesinden diğer illere bir iç göç başlamıştır. Nüfus kaybının yanında, nitelikli iş gücü ve üretim kayıpları da yaşanmaktadır. Yaşam alanlarında yenileme ve iyileştirme için ilk aşamada 20,000 nitelikli iş gücüne ihtiyaç vardır. GÖREV TOPYEKÜN HEPİMİZE, DÜŞMEKTEDİR. Depremden etkilenen bölge ile sınırlı olmayan, ekonomik, sosyal, siyasi ve uluslararası nitelikte değişim ve yeni gelişmelere neden olacak bir doğa felaketinden ve ülkemiz bakımından ortaya çıkabilecek tehlike ve tehditlerden bahsetmek istiyorum. Görev, sadece hükümete değil, topyekün hepimize, milletimize düşmektedir. İşgücü kaybını telafi etmek amacıyla yeni iş gücü ve göç eden işçilerin geri gelmelerini sağlayacak teşvik edici ücretlendirme politikası izlenmeli (sgk ve vergi istisnası, asgari ücretin en az iki katından az olmamak şartıyla asgari ücret uygulaması gibi), Deprem bölgesinde tüm yerleşim yerlerine yaygınlaştırılmış kalıcı konutlar inşa edilerek, şehirlerin yerinde ihyası sağlanmalı, İşçilerin barınma sorunlarını acilen çözmek için OSB'lerin yakınında konteyner kentler kurulmalı, Tarım ürünleri tarlalarda kaldı. Bölgede hayvancılık önemli bir tarımsal gelir kaynağı. Tarımsal ekim ve hasat dönemlerinde işgücüne ve tarımsal üretimin devamı için maddi ve tarımsal destek paketi devreye sokulmalı, Ev sahiplerinin evlerini yeniden inşa etmeleri için imtiyazlı bir kredi planı uygulanmalı, Mikro, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yeniden canlandırılması amacıyla kredi ve karşılıksız hibe destekleri kamu bankaları tarafından yürütülmeli, Sivil toplum kuruluşları (STK’lar), çok taraflı bağışçılar ve özel sektör firmalarının bağış ve desteklerinin devamı için kampanyalar sürekli ve canlı tutulmalı, İnşaat malzemelerine yönelik yerli imalatın artırılması için yeni vergisel ve diğer mali teşvikler uygulanmalı, Deprem yönetmeliğinin revize edilerek, merkezi yönetimin belediyelere vermiş olduğu imar yetkilerinin bir kısmının, yeni kurulacak özerk bir yapı denetim kurumuna devredilmesi gerekmektedir.  FIRSATÇI VE YAĞMACILARI BU MİLLET AFFETMEYECEKTİR Alınan ve alınacak önlemlerin başarılı olabilmesi için millet olarak milli bir seferberlik ruhu ile dayanışma içinde hareket edilmesi gerekmektedir. Siyasi ve kentsel rant peşinde koşanları, deprem enkazlarından yeni iktidar çıkarma arayışı içinde olan politikacıları, fırsatçı ve yağmacı kalpazanları bu millet affetmeyecektir.
Ekleme Tarihi: 22 Şubat 2023 - Çarşamba
Süreyya Sakınç

DEPREMİN EKONOMİK MALİYETİ VE ALINACAK ÖNLEMLER

6 Şubat tarihinde Kahramanmaraş ili Pazarcık merkezli 7.7 büyüklüğünde ve Elbistan Merkezli 7.6 büyüklüğünde yaşadığımız depremler toplamda 110 bin kilometrekarelik bir alanı etkiledi. Azerbaycan, Macaristan, Avusturya, Portekiz gibi ülkelerin yüzölçümlerinden daha büyük bir alanda yıkıma neden olan ve 10 ilimizde depremden etkilenen nüfus büyüklüğü ise, Yunanistan, Azerbaycan, Avusturya gibi ülkelerin nüfuslarından daha fazla (Depremden etkilenen 10 ilin nüfusu ise 13 milyon 421 bin 699 kişi oldu).

***

Kahramanmaraş, Ekinözü’nün yüzde 67’si, Elbistan’ın yüzde 56’sı, Adıyamam Tut’un yüzde 50’si, Antakya’nın yüzde 36’sı, İskenderun’un yüzde 40’ı depremle yerle bir oldu. Deprem bölgesindeki tüm kentsel alanlarda hasar oranı ise yüzde 6,6 olarak hesaplandı.

1939 ERZİNCAN DEPREMİNDE 32.962 VATANDAŞIMIZ HAYATINI KAYBETMİŞTİ

1939 Erzincan Depremi Dünyanın en büyük depremlerinden biri olarak tarihe geçmiştir. Bu depremde 32.962 vatandaşımız hayatını kaybetmişti. AFAD tarafından alınan son bilgilere göre Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Adıyaman, Osmaniye, Hatay, Kilis, Malatya ve Elazığ illerinde toplam 41.020 vatandaşımız hayatını kaybetti. Bu rakamın her gün giderek artmasından endişe duyuyoruz.

10 İL VERGİ GELİRLERİNİN YÜZDE 7.5’İNİ OLUŞTURUYOR

Kızılay, AFAD, MSB, Jandarma ve Sivil Toplum Kuruluşları depremin ilk gününden itibaren, değişik kademelerde enkaz kurtarma, ekipman, yardım malzemeleri ve diğer yardım ve destekleri deprem bölgesine ulaştırdılar. Son yüzyılın ülke olarak yaşadığımız bu en büyük deprem felaketinin neden olduğu üretim kaybının GSYH'nın yüzde 10'u üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Depremden etkilenen 10 il, 2022 verileriyle Türkiye ihracatının yüzde 10.9’unu, vergi gelirlerinin yüzde 7.5’ini oluşturuyor.

84,1 MİLYAR DOLARLIK MALİ HASAR

Depremin mali hasarının yaratacağı ekonomik küçülmeyi, Dünya Bankası, 2023 için büyüme tahminini yüzde 3’ten yüzde 2,6’ya düşürerek açıklamış oldu. TÜRKONFED ise, yaşanan depremlerin ekonomik etkilerine dair hazırladığı raporunda depremler dolayısıyla 84,1 milyar dolarlık mali hasar ortaya çıkacağını hesapladı. Depremin yarattığı ekonomik yıkımdan en çok etkilenen sektörler arasında tarım, sanayi, profesyonel hizmetler ve destek hizmetleri bulunmaktadır.

DİĞER İLLERE BİR İÇ GÖÇ BAŞLAMIŞTIR

Depremin vurduğu şehirlerimiz, tekstil hammadde üretiminin ve hazır giyim imalatının yaklaşık dörtte birini karşılamaktadır. Tarımsal ve bitkisel üretimde de ülkenin toplam üretiminin neredeyse dörtte biri deprem bölgesindeki iller tarafından karşılanmaktadır. Deprem bölgesinden diğer illere bir iç göç başlamıştır. Nüfus kaybının yanında, nitelikli iş gücü ve üretim kayıpları da yaşanmaktadır. Yaşam alanlarında yenileme ve iyileştirme için ilk aşamada 20,000 nitelikli iş gücüne ihtiyaç vardır.

GÖREV TOPYEKÜN HEPİMİZE, DÜŞMEKTEDİR.

Depremden etkilenen bölge ile sınırlı olmayan, ekonomik, sosyal, siyasi ve uluslararası nitelikte değişim ve yeni gelişmelere neden olacak bir doğa felaketinden ve ülkemiz bakımından ortaya çıkabilecek tehlike ve tehditlerden bahsetmek istiyorum. Görev, sadece hükümete değil, topyekün hepimize, milletimize düşmektedir.

  • İşgücü kaybını telafi etmek amacıyla yeni iş gücü ve göç eden işçilerin geri gelmelerini sağlayacak teşvik edici ücretlendirme politikası izlenmeli (sgk ve vergi istisnası, asgari ücretin en az iki katından az olmamak şartıyla asgari ücret uygulaması gibi),
  • Deprem bölgesinde tüm yerleşim yerlerine yaygınlaştırılmış kalıcı konutlar inşa edilerek, şehirlerin yerinde ihyası sağlanmalı,
  • İşçilerin barınma sorunlarını acilen çözmek için OSB'lerin yakınında konteyner kentler kurulmalı,
  • Tarım ürünleri tarlalarda kaldı. Bölgede hayvancılık önemli bir tarımsal gelir kaynağı. Tarımsal ekim ve hasat dönemlerinde işgücüne ve tarımsal üretimin devamı için maddi ve tarımsal destek paketi devreye sokulmalı,
  • Ev sahiplerinin evlerini yeniden inşa etmeleri için imtiyazlı bir kredi planı uygulanmalı,
  • Mikro, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yeniden canlandırılması amacıyla kredi ve karşılıksız hibe destekleri kamu bankaları tarafından yürütülmeli,
  • Sivil toplum kuruluşları (STK’lar), çok taraflı bağışçılar ve özel sektör firmalarının bağış ve desteklerinin devamı için kampanyalar sürekli ve canlı tutulmalı,
  • İnşaat malzemelerine yönelik yerli imalatın artırılması için yeni vergisel ve diğer mali teşvikler uygulanmalı,
  • Deprem yönetmeliğinin revize edilerek, merkezi yönetimin belediyelere vermiş olduğu imar yetkilerinin bir kısmının, yeni kurulacak özerk bir yapı denetim kurumuna devredilmesi gerekmektedir. 

FIRSATÇI VE YAĞMACILARI BU MİLLET AFFETMEYECEKTİR

Alınan ve alınacak önlemlerin başarılı olabilmesi için millet olarak milli bir seferberlik ruhu ile dayanışma içinde hareket edilmesi gerekmektedir. Siyasi ve kentsel rant peşinde koşanları, deprem enkazlarından yeni iktidar çıkarma arayışı içinde olan politikacıları, fırsatçı ve yağmacı kalpazanları bu millet affetmeyecektir.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve manisadenge.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.