Toplum olarak büyük bir eksiğimiz var: Oydaşma kültürü. Çoğumuz anlamını bilmeden yaşıyoruz. Yönetim kurullarının ve özellikle başkanların önemli bir bölümü bu kavramı hiç duymadan, hiç öğrenmeden oylama yöntemiyle karar almaya çalışıyor.

PEKİ SONUÇ NE OLUYOR?
Her oylama, her “el kaldır–el indir” uygulaması, farkında olmadan aynada bir çatlak oluşturuyor. Çatlaklar çoğaldıkça ayna kırılıyor, yapı dağılıyor. İşte oylamanın yarattığı ayrışma ve çözülme tam da budur. Başkanlar “kolaycı oylama” yöntemine sarıldıkça yüzlerde kırgınlıklar, yapılarda ise dağılmalar büyüyor. Oysa yönetim biliminin en güçlü yöntemlerinden biri, kooperatiflerin ve demokratik kurumların temel direği oydaşmadır.
***
OYDAŞMA NEDİR?
Oydaşma; “herkesin üzerinde uzlaşabildiği en iyi ortak kararı bulma sürecidir.” Ayrıştırmaz, birleştirir. Kırmaz, onarır. Bölmez, bütünler.
***
OYLAMA NEDEN AYRIŞTIRIYOR?
Çünkü oylamada kazanan ve kaybeden vardır. “Evet” diyenler ve “Hayır” diyenler vardır. Kazanan taraf güçlenir; kaybeden taraf kırılır, küser, uzaklaşır. Kurumsal yapılar böyle böyle küçülür. Bazen fark edilmez, bazen çok geç kalınır. Bir yönetim kurulunda her konu oylama ile çözülüyorsa, bilin ki: Orada sessiz bir ayrışma süreci başlamıştır.
***
OYDAŞMA NE SAĞLAR?
Oydaşma önce herkesin fikrini söyleyebileceği güvenli bir ortam kurar. Sonra ortak noktaları büyütür, ayrışma noktalarını küçültür. Yeni bir buluşma noktası yaratır. İşte bu noktada doğan karar, “çoğunluğun kararı” değil, ortak aklın kararıdır.
***
Bu nedenle oydaşma ile alınan kararlar:
• Daha güçlüdür,
• Daha uzun ömürlüdür,
• Daha çok sahiplenilir.
***
YÖNETİM KURULLARI NEDEN OYDAŞMAYI BİLMİYOR?
Çünkü kimse öğretmedi. Ne okullarda, ne belediyelerde, ne kooperatiflerde bu kültür yeterince öğretilmedi. Başkanlar koltuğu devraldıkları şekilde yönetmeye devam ediyor. Üyeler ise söz hakkı verilmediği için zamanla pasifleşiyor. Oysa yönetim kurulları oydaşmayı öğrendiğinde bir kentin, bir kurumun hatta bir ülkenin kaderi değişir. Kooperatiflerde huzur artar, verimlilik yükselir. Siyasi partilerde oydaşma kültürü gelişirse ülkenin dili bile değişir.
***
OYLAMA GELENEĞE DÖNÜŞÜRSE NE OLUR?
Ayrışma büyürken yapı küçülür. Bugün pek çok kurum farkında olmadan çatırdıyor. Herkes oylama yaparak demokrasi uyguladığını zannediyor, ama gerçek tam tersi: Ayrışma büyüyor, yapı eriyor. Oysa oydaşmada herkes kazanır. Kimse kaybetmez. Kazanan: kurum, toplum ve gelecektir.
***
Son söz:
“Oydaşma, birlikte çözüm arayanların yöntemidir.”
Geleneksel demokrasilerde oylama,
Çağdaş ve gelişmiş demokrasilerde ise oydaşma vardır.
Haydi, ilk toplantımızda oydaşmayı deneyelim.
Ve hep birlikte yüksek sesle diyelim:
“OYLAMA YOK, OYDAŞMA VAR!”