Değerli dostlar, bu haftaki yazımızın içeriğini “tartışmak” oluşturacak. Çünkü toplumumuzda tartışma kültürü diye bir şey kalmadı. Tartışmalar bile kavga gibi yapılır oldu. Bir-iki dakikalık tartışma, hemen kavgaya dönüşüveriyor. Çünkü bilgi sahibi olmayan biri, fikir sahibi olunca kendi kafasında kurguladığına uymayan görüş ve düşünceyi kabul etmiyor ve düşmanca davranıyor, saldırganlaşıyor. Hatta öyle boyutlara ulaşıyor ki günümüzün o çok kullanılan yaftalamalarına geçiliveriyor.
***
Bu haftaki yazımıza ünlü İngiliz oyuncu, televizyon, film ve tiyatro sanatçısı Helen Mirren’ın, tartışma konusu ile ilgili görüş ve düşüncelerini paylaşarak başlamak istiyorum. Helen Mirren, şöyle diyor;
“Biriyle tartışmaya başlamadan önce kendinize şunu sorun: Bu kişi, farklı bir bakış açısını anlamak için entelektüel olarak yeterince olgun mu?
Böyle bir olgunluğu yoksa bunun hiçbir anlamı yoktur.
***
Her tartışma senin enerjini hak etmez. Bazen sözcüklerin ne kadar açık ve anlaşılır olduğunun çok önemi yoktur. Çünkü o kişi seni anlamak için değil yalnızca tepki vermek için dinler. Kendi dünya görüşüne kilitlenmiş olan biri, başka bir bakış açısını göz önünde bulundurmayı reddeder ve böyle bir tartışmaya girmek de yalnızca seni tüketir.
***
Yapıcı bir konuşma ile verimsiz bir tartışma arasında fark vardır. Gelişimi ve anlayışı değerli bulan açık görüşlü biriyle konuşmak, katılmasak bile zenginleştirici olabilir. Ama kısır ve dar görüşlü biriyle mantıklı biçimde tartışmaya çalışmak, yalnızca kendi değerlerinin ötesini görmek istemeyen birine konuşmak gibidir.
***
Ne kadar mantıklı veya doğru bir şey söylersen söyle, söylediklerini ya çarpıtacak, küçümseyecek ya da reddedecektir. Çünkü doğru olduğunu düşündüğü için değil, yalnızca başka bir gerçekliği kabul etmeye hazır olmadığı için.
***
Olgunluk, bir tartışmayı kazanmakta değil, bir tartışmanın yapılmaya değip değmediğini anlayabilme yeteneğindedir. İç huzurunun, görüşünü değiştirmeyecek biriyle bir şey kanıtlama gerekliliğinden daha değerli olduğunu anlamaktır. Herkes senin açıklamanı hak etmez.
***
Bazen yapabileceğin en güçlü davranış, gitmektir. Çünkü söyleyecek hiçbir şeyin olmadığı için değil bazı kulakların duymaya hazır olmadığını bildiğin için. Ve o yük, sana ait değildir.”
***
Helen Mirren’ın konu ile ilgili görüş ve düşünceleri böyle. Bu tartışma konusu ile ilgili çok bilinen bir masal vardır. Onu aktarayım.
***
Bir gün ormanda kurt ile eşek tartışmaya başlarlar. Kurt, eşeğe; “Çimen, yeşildir.” der. Eşek de “Hayır, yeşil değil sarıdır.” diye karşılık verir. Tartışma böyle “yeşildir”, “sarıdır” atışmalarıyla sürüp gider. Bir sonuca ulaşamayan iki kafadar, konuyu çözüme kavuşturması için omanın kralı Aslan’ın huzuruna çıkarlar ve tartıştıkları konuyu kral Aslan’a da anlatırlar.
***
Kral Aslan, anlatılanları dinledikten sonra kararını şöyle verir. “Kurda bir ay hapis cezası verdim. Eşeği de salın gitsin!”
Kurt, kral Aslan’ın bu kararını duyunca şaşkınlıktan dili tutulur. Ama meraktan da yerinde duramaz.
Tüm cesaretini toplayıp kral Aslan’a “Efendim, gerçekten siz de mi çimeni sarı görüyorsunuz?” der.
***
Kral Aslan, “Hayır, çimen yeşildir.” diye karşılık verince kurt, “Efendim, o zaman bana neden bir ay hapis cezası verdiniz?” diye sorar.
Kral Aslan da “Eşekle tartıştığın için!” deyince kurt, yaptığı hatayı anlar.
Masaldan da analaşılacağı üzere tartışmak da zeka işidir.
Eşekten örnekleme yapmışken ünlü düşünür Sokrates’in de eşekle ilgili bir örneği vardır.
“Bir eşek bana tekme atarsa onu dava mı edeyim, şikâyet mi edeyim, yoksa tekme mi atayım?”
GERÇEK ZEKA, YALNIZCA PARILDAR
İlginç bir örnekleme değil mi? Bu örnek üzerinden çok düşünmemiz gerekiyor. Evet, asıl sorun tüm tartışmaları ve iddiaları kazanmakla ilgili değildir. Asıl sorun, enerjimizi hak edenlere yönlendirmekle ilgilidir. “Cehalet bağırınca bilgelik susar”mış. Birinin tutum ve davranışları gürültü çıkaracak ve hakaret edecek duruma geldiğinde en güçlü tepki, sessizliktir. Siz siz olun, çatışma arayan birinin düzeyine inmeyin. Gerçek zeka, kendini dayatmaya gereksinim duymaz, yalnızca parıldar.
Sözün Özü:
Aptallarla tartışmayın. Görenler, aranızdaki farkı anlamayabilirler. Anonim